Trong hành trình chọn lựa một con đường để dấn thân, tôi từng nghĩ đơn giản rằng chỉ cần trả lời câu hỏi: "Mình thích làm gì?" là đủ. Thế nhưng, càng đi xa hơn trên con đường trưởng thành, tôi càng nhận ra một sự thật sâu sắc hơn: không phải điều ta thích sẽ tạo nên một nghề bền vững, mà chính khả năng giải quyết những nỗi đau của xã hội mới là thước đo giá trị thực sự của một nghề nghiệp.
Tôi đem băn khoăn ấy đến hỏi người Thầy: "Thưa Thầy, làm sao để biết một nghề có thực sự tốt để theo đuổi lâu dài?"
Thầy nhìn tôi, ánh mắt hiền từ nhưng đầy sắc sảo: "Hãy bắt đầu bằng câu hỏi: Nghề đó có đang đáp ứng nhu cầu thật sự của xã hội không?"
I. Gốc rễ của nghề có ý nghĩa
Thầy chỉ ra ba câu hỏi cốt lõi để định vị giá trị một nghề:
1. Nghề đó có đáp ứng nhu cầu thật của xã hội?
2. Nghề đó có thể làm lâu, làm lớn, và có lành không?
3. Nghề đó có thuận với "tam giác giới" - không ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của người dân, tổ chức và chính phủ?
II. Ba điều kiện của nghề bền vững: Lâu - Lớn - Lành
Thầy giải thích sâu hơn: "Một nghề làm lâu mà không lớn thì chỉ đủ nuôi thân. Một nghề làm lớn mà không lành thì hại mình hại người. Chỉ khi hội tụ cả ba yếu tố, nghề ấy mới thực sự có giá trị nhân sinh."
🍃Lâu: Nghề có sức sống trường tồn, có thể truyền từ đời này sang đời khác, trở thành di sản của gia tộc hay cộng đồng.
🍃Lớn: Nghề phục vụ được nhiều người, giải quyết vấn đề của nhiều tầng lớp trong xã hội. Quy mô và ảnh hưởng của nghề được quyết định bởi số lượng và chất lượng giá trị mà nó mang lại.
🍃Lành: Nghề mang lại lợi ích cho bản thân, cho người khác và cho xã hội, không đánh đổi sức khỏe, đạo đức hay sự thật, không gây tổn hại dù là gián tiếp.
III. Trạng thái nội tâm của người làm nghề
Thầy nhấn mạnh: "Một nghề đáp ứng nhu cầu xã hội thôi chưa đủ. Người làm nghề phải thực sự yêu thích, định tâm với nghề, và lan tỏa năng lượng an vui, bao dung, biết ơn. Xã hội không quan tâm con làm nghề gì, mà cảm nhận được con có sống thật và hạnh phúc với nghề đó hay không."
IV- Biến nghề thành giá trị sống
Thầy kết luận: "Nghề không quyết định tất cả. Chính con người làm nghề mới quyết định nghề đó trở nên lớn - lâu - và lành. Không có nghề nào thấp hèn, chỉ có cách làm nghề chưa đủ nhân văn. Dù làm gì, hãy làm như thể đang giúp chính mình tốt đẹp hơn. Dù làm gì, hãy định tâm, sống hạnh phúc, và biến nghề đó thành giá trị sống. Dù làm gì, hãy chọn một nghề mà trái tim ta cảm nhận được rằng: nếu cả đời này làm việc đó, ta vẫn thấy hạnh phúc."
Và đó chính là nghề đáp ứng nhu cầu xã hội. Đó cũng chính là... nghề ước mơ.
